Partia 18

Gambit hetmański [D37]

Kramnik - Carlsen 
Dortmund 2009
[Jerzy Konikowski]

1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sf3 Sf6 4.Sc3 Ge7

Normalnie młody Norweg wybiera w tym miejscu obronę słowiańską po 4...c6

5.Gf4

Oczywiście najczęściej gra się w tym miejscu 5.Gg5, ale Kramnik chętnie rozwija gońca na f4.

5...0-0 6.e3 c5 7.dxc5 Gxc5 8.a3 Sc6 9.Hc2 Ha5 10.Wd1

Dla taktyków polecam wariant po 10.0-0-0 z bardzo ostrą grą.

10...Ge7 11.Ge2 dxc4 12.Gxc4 Sh5

Teoria zaleca 12...e5. Ruchem w tekście czarne chcą wymienić gońca i jednocześnie osłabić strukturę pionkową przeciwnika. Ale z drugiej strony ta cała akcja opóźni rozwój.

13.0-0

Kramnik zrezygnował z wariantu 13.Gd6 Gxd6 14.Wxd6 Sf6 15.Hd2 Wd8 16.Wxd8+ Hxd8 17.Hxd8+ Sxd8 18.Ke2 z minimalną przewagą, na rzecz szybkiego zakończenia rozwoju figur.

13...Sxf4 14.exf4 g6

W celu udaremnienia przełomu f4-f5. W partii Gupta-Kjartansson, Reykjavik 2009, po 14...Wd8 15.Wxd8+ Hxd8 16.Wd1 Gd7 17.f5! Hc8 18.Hd3 Ge8 19.fxe6 fxe6 20.Sd5 Hd8 (20...exd5 21.Hxd5+ Gf7 22.Hxf7+ Kh8+-) 21.He2 Gf7 22.Sf4 He8 23.Sxe6 Gf6 24.We1 białe uzyskały wygraną pozycję.

15.g3 Wd8

Chyba nowa idea z zamiarem po Gc8-d7 zakończyć rozwój swego skrzydła hetmańskiego. W znanej mi partii Jepiszin-Atalik, Bratto 2005, grano 15...Gf6 16.Wd3 Hf5 17.We1 Sa5 18.Ga2 Gd7 19.Sh4 Gxh4 20.We5 Hg4 21.Wxd7 Sc6 22.Wb5 Gf6 23.Kg2 e5 24.Wbxb7 Sd8 25.Sd5 Gg7 26.Wxa7 Wxa7 27.Wxa7 exf4 28.Sxf4 Gh6 29.h3 Hg5 30.b4 i białe uzyskały decydującą przewagę.

16.Wxd8+ Hxd8 17.Wd1 Gd7 18.f5!?

Wydawało się, że Carlsen swym ruchem g7-g6 uniemożliwił ten wypad. Ale Kramnik postanowił ofiarować pionka w celu osłabienia królewskiego skrzydła i jednocześnie otwarcia diagonali c1-h6 dla swego hetmana, który może być następnie przerzucony do akcji na prawej flance.

18...gxf5

Słabe jest oczywiście 18...exf5? wobec 19.Hb3! 

19.Hd2 Hb6

Magnusa nie zadawalał remisowy wariant po 19...Ge8!? 20.Hh6 Ha5 21.Sd5 (21.Sg5 He5! 22.Hxh7+ Kf8=) 21...exd5 22.Sg5 Gxg5 23.Hxg5+ Kf8 24.Hh6+ Kg8 25.Hg5+ z wiecznym szachem.

20.Hh6

20.Hxd7?? jest oczywiście niemożliwe wobec 20...Wd8-+

20...Ge8

20...Hxb2?? przegrywa po 21.Sg5 Gxg5 22.Hxg5+ Kf8 23.Hf6 Wd8 24.Hh8+ Ke7 25.Sd5+ ze zdobyciem hetmana.

21.Sg5 Gxg5 22.Hxg5+ Kf8 23.Hh6+ Kg8 24.Hg5+ Kf8 25.Wd6! Hc7?

Ten błąd Calsena będzie miał - jak się okaże - nie tylko znaczenie w tej partii, ale także w całym turnieju. Analiza po partii wykazała, że tylko po 25...Hc5! czarne mogły utrzymać równą grę, np. 26.Se4 Hxc4 27.Sf6 Ke7! 28.Wd1 Sd4 29.Sxe8+ Kxe8 30.Hg8+ Ke7 31.Hxa8 Hd5 32.Wxd4! Hxd4 33.Hxb7+ Kf6 34.h4 Kg7 35.Kg2 e5 z równą końcówką hetmańską.

26.Hh6+ Ke7 27.Hh4+ Kf8 28.Hh6+ Ke7 29.Sb5 Ha5

W biurze prasowym w czasie trwania partii analizowano ruch 29...Hc8, ale po 30.Hxh7 Sd8 31.Hh4+ f6 32.Wd1 białe miałyby wygraną pozycję.

30.b4 Sxb4

Szybki mat byłby po 30...Hb6 31.Wxe6+! fxe6 32.Hxe6+ Kf8 (32...Kd8 33.Hd6+ Gd7 34.Ge6 Sb8 35.Hf8+ Ge8 36.Hf6#) 33.Hf6+ Gf7 34.Hxf7#. Ale teraz nastąpiła efektowna końcowa kombinacja.

31.Wxe6+! fxe6 32.Hxe6+ Kd8

32...Kf8 33.Hf6+ Gf7 34.Hxf7# 

33.Hf6+ Kc8 34.Hxf5+ Kd8

Po 34...Gd7 35.Sd6+ Kc7 36.Hxa5+ ginął czarny hetman.

35.Hf6+ Kc8 36.axb4
i 1:0 wobec 36...Hb6 (36...Hd8 37.Ge6+ Gd7 38.Hc3+ Kb8 39.He5+ Kc8 40.Hc5+ Kb8 41.Gxd7+-) 37.Ge6+ Gd7 38.Hf8+ Hd8 39.Hc5+ Kb8 40.Gxd7 Hxd7 41.Hf8+ Hc8 42.Hd6+ Hc7 43.Hxc7#.